هەموو ئەو کەسانەی لە بزنسە جیاوازەکاندا کاردەکەن، ڕەفتار و خووی پارە پەیداکردنیان پەیڕەو دەکەن. دروستی یان نادروستی زۆرێک لەو خووانە بە ئەزموون و بە تێپەڕبوونی کات دیاری دەکرێت. ڕەنگە زۆرێک لە کێشە و هەڵەی باو لە خووی تاکەکەسیماندا لە چاومان بشاردرێتەوە. لەم بابەتەدا لەگەڵمان بن بۆ گەڕان بەدوای وانەکاندا کە لە ڕووداوە ڕاستەقینەکانەوە فێربوون و ڕێگەی دروستی مامەڵەکردن لەگەڵ ڕەفتارەکانی تاکەکەسیدا و جێگیرکردنیان لە کارەکانتدا.
خووی پارە پەیداکردن و تاقیکردنەوەی بزنسی جیاواز
لە کاتی نووسینی ئەم بابەتەدا حەوت ساڵە دەستم کردووە بە هەوڵدان بۆ پەیداکردنی پارەی خۆم. هۆکاری ئەوەی ئەم بەروارەم لەبیرە بەهۆی فێستیڤاڵی ریڤێریایە لە VIT کە لە هەفتەی دووەم یان سێیەمی مانگی شوباتدا بەڕێوەچوو و زۆر ئارەزووی بەشداریکردنم هەبوو.
بڕیار بوو ئەو ساڵە بۆ یەکەمجار بەشداری ئەم فێستیڤاڵە بکەم، بەڵام بڕیارمدا لەگەڵ هاوڕێیەکم کات بەسەر بەرم بۆ ئەوەی چەند شتێک قسە بکەین، هەندێکیان پەیوەندییان بە خەونەکانمانەوە هەبوو.
لەم گفتوگۆیەدا بە بیرۆکەی پارە پەیداکردن بە شێوەی ئۆنلاین ئاشنا بووم. زۆر سەیر و نامۆ بووم بە بیرۆکەیەکی لەو شێوەیە. هەرچەندە لەو کاتەدا بازاڕکردنی ئۆنلاین پێگەیەکی بەرچاوی لە هیندستان بەدەستهێنابوو، بەڵام هیچ بیرۆکەیەکم نەبوو کە چۆن ئەو کارە بکەم و پارە بەدەستبهێنم بە شێوەی ئۆنلاین.
لە هەمان کاتدا سروشتی چالاکییە ئۆنلاینەکە زۆر دڵخۆشکەر بوو بۆ من و کەسایەتیم؛ بۆیە گەشتەکەم بۆ دۆزینەوەی نهێنییەکانی ئەم ڕێگایە دەست پێکرد.
نزیکەی ٣٠ بزنسم لەم بوارەدا تاقیکردەوە. هەموو ئەم تاقیکردنەوە و هەڵانە شکستیان هێنا. تاکە سەرکەوتن کە لەم ٣٠ بزنسە دەرچوو، هەروەها یەکێک بوو لە خراپترین ئەزموونەکان کە لەم بوارەدا ئەزموونم کرد. لە بزنسێکی بازرگانی دراوی کریپتۆدا، بە ١٠٠ دۆلار دەستم پێکرد و توانیم ئەم بڕە پارەیە بکەم بە ٢٥ هەزار دۆلار. لە کۆتاییدا کشاندمەوە و ٧٠٠ دۆلارم خەرج کرد و ئەوەی تریشم لەدەستدا. جگە لەم نموونەیە، تەنانەت نەمتوانی یەک دۆلار لە بزنسەکانی تریش بەدەست بهێنم.
تاکە کارێکی تر کە پارەی پێدەدام فریلانسینگ یان کاری دوورەوە بوو بۆ ڕێکخراوە جیاوازەکان لە ماوەی ساڵانی ٢٠١٨ و ٢٠١٩ کە کرێی خانووەکەمیان دەدا. هەندێک جار دەبوو تا ٩ ڕۆژ بەبێ خواردن بەسەر بەرم. دەرەنجامی من لەمەوە ئەوە بوو کە کاری فریلانس زۆر نەخوازراوە.
هەموو ئەم بارودۆخە سەختانە لە ماوەی ساڵی ڕابردوودا و کاتێک چوومە بواری نووسینەوە گۆڕانکاری بەسەردا هات. لە ساڵێکدا زۆر شت ڕوودەدات. لە ئێستادا هەموو داهاتەکانم لە نێوان ٣ بواردا دابەشکراوە کە گرنگی پێدەدەم، و هەوڵدەدەم بوارێکی ٤ زیاد بکەم بۆ ئەم پلاتفۆرمە.
گەیشتن بەم خاڵە چەند وانەیەکی گرنگی فێرکردم کە هیوادارم ببێتە خاڵی دەستپێک بۆ هەوڵەکانی داهاتووم. لە خوارەوە چەند نموونەیەک لە خووەکانی پارە پەیداکردن دەخەینەڕوو.
کارەکەت بەپێی فەزیلەتە ئەخلاقییەکانت ئاراستە بکە
واز لە گەڕان بهێنە بۆ شتێک کە خولیایت هەیە. وەڵامی پرسیارەکانت لە ئەخلاقتدایە، واتە تایبەتمەندی ڕەفتاری بەدەست هاتوو کە شانازی پێوە دەکەیت. فەزیلەتە ئەخلاقییەکان دەتوانن ڕێگەیەکی دوور ببڕن لە پێکهێنانی خووی پارە پەیداکردنت.
بۆ ماوەیەکی زۆر هەوڵمدا خۆم قەناعەت پێ بکەم کە ئارەزووی یارمەتیدانی خەڵکم هەیە بۆ فێربوونی چۆنیەتی فرۆشتن و دامەزراندنی کارمەند. لە ڕاستیدا ئەوە قۆناغی تایبەتی MLM ی من بوو کە پاڵم پێنا بۆ دۆزینەوەی سنوورەکانم.
ڕاستییەکە ئەوەیە، ڕقم لە پرۆسەکە بوو. ڕقم لەوە بوو بە خەڵک بڵێم بەشداریم بکەن بەهۆی زانیاریم لەسەر کەمی بەهای ئەم بزنسانە.
بۆیە زۆربەی ئەو کاتانەی لە پلاتفۆرمی مارکێتینگی فرە چیندا بەسەرم دەبرد، سەرنجم لەسەر وەبەرهێنانی پارەی خۆم بوو و نەک دامەزراندنی کارمەند. ئەگەر تا ئێستا لە پیشەسازی MLM کارت کردووە، دەزانیت ئەم بیرۆکەیە چەندە ترسناکە.
بزنسی ئۆنلاین دەتوانێت لە هەر بوارێکدا هەبێت، بەڵام ئەگەر ناتەوێت بزنسێکی ئۆنلاین بەڕێوەببەیت، هێشتا دەتوانیت ئەو سەرکەوتنە بەدەست بهێنیت کە دەتەوێت.
سەرەڕای هەموو ئەم لێکدانەوانە، دەبێت فێر بیت چۆن لەگەڵ فەزیلەتە ئەخلاقییەکانتدا هاوتەریب بیت و وەک ڕێبەرێک بەکاریان بهێنیت بۆ دۆزینەوەی ئەو شتەی کە خۆشت دەوێت.
فێربە چۆن دۆخە ساختەکان دەستنیشان بکەیت
کاتێک سەرکەوتوو بوویت لەم کارەدا، پێویستە مەشق بکەیت بۆ دوورکەوتنەوە لەم جۆرە بارودۆخانە. ئەگەر پێت وایە شتێک زۆر باش دەنگ دەدات بۆ ئەوەی لە دەرەوە بوونی هەبێت، تا ئەو شوێنەی کە پەیوەندیت پێوە هەیە باوەڕ بە خۆت بکە.
بە دڵنیاییەوە نابێت بە هەڵوێستێکی گوماناوییەوە لە هیچ کارێک نزیک نەبیتەوە. رێبازێکی لەم جۆرە دەبێتە هۆی هەڵە لە حوکمدانتدا، هەوڵەکانت بێ ئەنجام دەکات و کاتەکانت بەفیڕۆ دەدات.
شوێنە وەهمییەکان (کە بە گێزەری هەڵواسراو ناسراون) بەبێ گۆڕانکاری و بە ناچاری کاتت بەفیڕۆ دەدەن. وەک نموونەیەک دەتوانین پرۆسەی نووسین لەبەرچاو بگرین. زۆر نووسەر هەن کە نووسینەکانیان لە میدیۆم یان شوێنێکی دیکە بڵاوکردۆتەوە و دوای ماوەیەکی کەم بەهۆی هەواڵەکە یان کۆتایی هاتنی بیرۆکە پاڵنەرەکانیانەوە پلاتفۆرمەکەیان بەجێهێشتووە. ئەو بچووکەیان بەجێهێشت کە لەسەر ئەم سەکۆیە دروستکرابوو بۆ ئەوەی بچنە سەر سەکۆی بەڵێندەرتر. هەروەها هەندێکیان دەگەڕێنەوە بۆ بواری نووسین. هه‌روه‌ها هه‌ندێكیان سه‌بریان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن و هه‌موو شتێك جێده‌هێڵن.
کاتێک دەگەیتە دەستکەوتێک کە لەگەڵ فەزیلەتە ئەخلاقییەکانتدا هاوتەریب بێت، دوور بکەوەرەوە لە بەدیلەکان. ئەم بەدیلانە لە ڕاستیدا هەمان بارودۆخی وەهمی و بێماناین.
ئەو کەسانەی کە مامەڵەیان لەگەڵ دەکەیت بەزۆری پێشنیاری ئەوە دەکەن کە کەناڵەکانی پیشەکەت هەمەچەشن بکەیت و فراوانتر بکەیت. بیرۆکەیەکی وەها تەواو دروستە، بەڵام لە شێوەی خووی پارە پەیداکردنی کەسێک کە لە سەرەتای ئەم ڕێگایەدایە، بە کارێکی دروست نازانرێت. سەرەتا سەرنج بدە لەسەر دروستکردنی یەک پلاتفۆرمی وەبەرهێنان و دواتر بچۆ بۆ پلاتفۆرمی داهاتوو.
ئەگەر ئەنجامی دڵخوازت بەدەست نەهێنا، پارەی هیچ خولێک مەدە
من خولی سەرەتایی خۆم لە بوارە داهێنەرەکاندا ئەنجامداوە، کە بەشێک لە داهاتەکەم دەگرێتەوە؛ بەڵام من هێشتا لە پاڵ قسەی خۆمدا وەستاوم بۆ بەشداری نەکردن لەم جۆرە خولانەدا ئەگەر ئەنجامی خوازراو بەدەست نەهێنرێت. ئەگەر لە هیچ کام لە بوارەکاندا نەگەیشتوویتە هیچ ئەنجامێک، سەردانی یوتیوب بکە. ئێمە ئیتر لە ساڵی ٢٠١٤ نین. هەموو ئەو شتانەی کە دەتەوێت دەتوانیت لە ئینتەرنێتدا بیدۆزیتەوە.
تاکە جیاوازی نێوان تۆ و خاڵی دەستپێک ئەوەیە کە ڕەنگە پێویستت بە پەرەپێدانی کاری زیاتر بێت لەگەڵ باشتربوونت یان بەگشتی ئەزموونەکەت لە بوارەکەدا زیاد بکات. لەوانەیە پێویستت بە زانیاری و دیدگای تایبەتمەند بێت لە بواری کاری تایبەتی خەڵکدا. لێرەدایە کە خولی ڕاهێنانی وەک ئەوانەی کە من بەڕێوەی دەبەم دێنە گۆڕەپانەکەوە.
پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە ئەمڕۆ ئێمە ئەو بزنسانە نابینین کە ئەم جۆرە خولانە دەکڕن؛ چونکە دەتوانین هەموو ئەو زانیاریانەی کە پێویستمانە بەخۆڕایی لە ئینتەرنێتەوە بەدەستی بهێنین.
من گرەنتی ئەوەت پێدەدەم کە بە بەفیڕۆدانی پارەکەت لەم جۆرە کۆرسانە وەک کەسێکی تازەپێگەیشتوو، هیچ شتێک بەدەست ناهێنیت جگە لەو زانیارییە بێبەرامبەرانەی کە لە ئینتەرنێتدا بەردەستە. وەها کردارێک تەنها دەبێتە هۆی ئیفلاسی داراییت. دۆزینەوەی زانیاری بەخۆڕایی دەتوانێت یارمەتیت بدات بۆ پاشەکەوتکردنی پارە و پاشەکەوتکردنی پارە. لە لایەکی دیکەوە دەبێتە هۆی دروستکردنی ڕێکخستن لە پرۆسەی کارەکەتدا.
زۆربەی خەڵک بەهای کارەکەت نادەن کاتێک هیچت نییە پێشکەشی بکەیت، بەڵام ئەگەر فێر بیت چۆن ڕۆژانە سوود لە زانیارییە بێبەرامەکانت وەربگریت، دەتوانیت دیسپلینێکی بەرچاو بۆ پرۆسەی کارەکەت زیاد بکەیت. ئەم جۆرە کردارانە لە ماوەی ڕێڕەوی پیشەکەتدا زۆر سوودبەخش و کارامە دەبێت.
لە ڕۆژی یەکەمەوە دەستپاکی لە کارەکانتدا دروست بکە
هەندێک جار پەرۆش و پاڵنەر دەبیت. هەڵوێستێکی لەو جۆرە دەتوانێت ببێتە هۆی ئەوەی بیر لەوە بکەیتەوە کە دەتوانیت لەو ڕۆژەدا زۆر شت بکەیت؛ بەڵام دەبێت بڵێم ئەم شێوازە بیرکردنەوە زۆر هەڵەیە. هۆکاری هەڵەی ئەم شێوازە بیرکردنەوە ئەوەیە کە کاتێک ڕۆژێک پاڵنەر و ڕۆحی باشت هەیە، ڕەنگە ڕۆژی دواتر هەست بە بێ پاڵنەر بکەیت.
هەموو شتەکان لە ئێمەدا دەڕژێن و دەچنە دەرەوە. هەموو شتێک شەپۆلی تووڕەی خۆی لەخۆدەگرێت، هەموو شتێک بەرز دەبێتەوە و دەکەوێت. وەرچەرخانی پاندۆل لە هەموو شتێکدا دیارە. قەبارەی وەرچەرخانەکەی بۆ لای ڕاست یەکسانە بە وەرچەرخانەکەی بۆ لای چەپ و ڕیتمی ئەم پرۆسەیە قەرەبووی هەموو شتێک دەکاتەوە. بنەمای ڕیتمی کایبالیۆن
هۆکاری پێویستمان بە یەکدەنگی لە کارەکانماندا ئەوەیە کە پێویستە ڕۆژانە هەموو کارەکانمان ئەنجام بدەین بۆ ئەوەی بتوانین مێشکمان بۆ ڕۆژی دواتر ئامادە بکەین. ئەم پرۆسەیە مێشکت بە شێوەیەک ڕادەهێنێت کە دەبێتە هۆی ئامادەبوونی چالاکانەی ڕۆژانەت. ئەگەر ڕێگە بدەیت باری دەروونیت پێناسەی شێوازی کارکردنت بکات، ئەوا ناجێگیر دەبیت لەگەڵ گۆڕان و گۆڕانی باری دەروونیت. شتێکی وا لە بواری کاردا بە بابەتێکی زۆر نەخوازراو دادەنرێت.
وزەت بەبێ پێویست بەفیڕۆ مەدە
زۆر کەس هەست بە پێویستی دەکەن کە پێشکەوتنەکانیان لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان بەیەکەوە باس بکەن. بۆ نموونە ئەم جۆرە کەسانە یەکەم بابەتیان دەنووسن و لەگەڵ هەمووان باسی دەکەن. ڕەنگە ئەمە بێ زیان دەرکەوێت، بەڵام یەکێکە لەو شتانەی کە وزەت دەڕژێنێت یان دەڕژێنێت.
جاران کاتێک شتێکم پۆست دەکرد هەستم دەکرد هەموو وروژاندنەکانم دەڕوات و دەچووە ناو پرۆسەی پۆستکردنەوە. دوای ئەوەی تەواو بوو، دەستبەجێ تێبینی دابەزینی ئاستی وزەم دەکرد.
دواتر بۆم دەرکەوت کە ئەمە دەکرێت لەبەر ئەوە بێت کە کاتێک پۆستم کرد، مەیلی ئەوەم هەبوو کە ڕۆژی دواتر بێدەنگتر بەسەر بەرم و سەرقاڵی هیچ شتێک نەبم. ئەمەش بووە هۆی لەدەستدانی دەستپاکی لە خووی کارکردنمدا.
لە قۆناغە سەرەتاییەکانی پیشەکەت و کارکردن لەسەر پڕۆژەکانتدا، پێویستە وزەی دەروونیت بە شێوەیەکی بێ کێشە لەسەر جێبەجێکردن چڕ بکەیتەوە. پێویستە بەشداری ئەو چالاکییانە بکەیت کە بەشدارن لەم ئامانجەدا و دوور بکەویتەوە لەو ڕووداوانەی کە ڕێگریت لێدەکەن لە گەیشتن بەم ئامانجە. ئەمەش یارمەتیت دەدات کە ئەدای بێ کێشەت هەبێت بە درێژایی تەواوی ڕێگاکە و ئەو کوالیتییە دابین بکەیت کە پێویستتە لە کارەکانتدا.
بەدوای پاداشتی جێگیردا مەگەڕێ بۆ ئەنجامدانی کارەکان
پرسێکی لەو جۆرە پەیوەندییەکی نزیک بە لەدەستدانی وزەوە هەیە، بەڵام جیاوازییە بەرچاوەکانی ئەم بوارە وامان لێدەکات ڕوونکردنەوەی تایبەت بەم کەرتە بدەین.
ئێمە دەزانین کە مەرجدارکردنی عەقڵیەتی مرۆڤ حەتمییە. بۆیە کاریگەری دەردانی دۆپامین لە جەستەدا یەکێکە لەو هۆکارانەی کە هەمیشە بەدوایدا دەگەڕێین. ئەوەی لەم خاڵەدا مەبەستمان ئەوەیە کە هەوڵ دەدەین بەدوای پاداشتدا نەگەڕێین، بەڵکو ڕێڕەوی کارکردنمان بەو ئاراستەیە ئاراستە بکەین کە پاداشتی خوازراو بەدەست دێت.
هاوڕێیەکم هەموو ڕۆژێک دەچێتە هۆڵی وەرزش، بەڵام کاتێک دەگاتە ماڵەوە شاورمە و خواردنی بەهاراتی زۆر دەخوات وەک پاداشتێک.
تەنانەت لە ڕێگای بنیاتنانی بزنسدا، زۆر کەسی وەک هاوڕێکەم هەن. ئەم جۆرە کەسانە دوای کارکردن بۆ ماوەی ٣٠ خولەک ٣ کاتژمێر لەسەر پلاتفۆرمی نێتفلێکس بەسەر دەبەن. هەروەها خووی لەو جۆرەم هەبوو.
ئێستا، فێربووم کارەکانم لە کاتە پشووەکانم جیا بکەمەوە. ئێستا هەوڵ دەدەم جارێکی تر هەڵەیەکی لەو شێوەیە نەکەم. بەهۆی ئەمەوە دەزانم دەتوانم بەردەوام بگەڕێمەوە سەر کارەکەم بۆ ئەوەی پاداشتی خوازراو وەربگرم. رێبازێکی لەم جۆرە یارمەتیدەر بوو بۆ دروستکردنی قەبارە و یەکپارچەیی پێویست لە پرسە جۆراوجۆرەکانی کارکردنمدا و ئەمەش فاکتەری سەرەکی سەرکەوتنم بووە تا ئەمڕۆ.
